بررسی اصطلاحات سینمایی در شعر شهریار

آشنایی شهریار با پردۀ نقره¬ای با اشاراتی که در جای جای آثارش آمده، کاملاً مُحرز است. امّا این¬که شهریار تا چه اندازه¬ای با هنر هفتم آشنایی داشته، نیازمند پژوهشی همه جانبه و دقیق است تا در مورد دامنه و عمق سواد سینمایی شهریار به داوری نشست. اشعار شهریار نه تنها واجد غنای ادبی و هنری، بلکه از لحاظ جنبه های نمایش و ادب دراماتیک و به ویژه هنر سینما، اثری ارزشمند و قابل اعتناست. در این پژوهش، ابتداء در مورد تصویر در سینما و تفاوت و تشابه کارکردِ آن با تصویر در ادبیّات، مطالبی طرح کرده ایم، سپس به توضیح پاره ای از اصطلاحات سینمایی پرداخته و با استخراج، تطبیق و تفسير پاره‌اي از اصطلاحات سينمايي، در شعر شهریار، به قابلیّت سینمایی اشعار وی اشاره کرده ایم و در نهایت با تحلیل کامل سینماییِ دو بند از منظومۀ بلندِ «هذيان دل»، توانمندی شهریار در به کارگیریِ نماهای بسیار دور به عنوان نمای «مُعرّف» و اهمیّت مکان و فضا و استفادۀ بجا از حرکت افقی این نما، جهت القای عظمت و تأکید بیشتر روی آن، استفاده از عنصر صدا به عنوان نوعی«افۀ صوتی» که در حکم درون مایه ای از کل ساختار است؛ استفادۀ صحیح از نور پردازی برای توصیف چهرۀ شخصیّت اصلی داستان و همچنین نشان دادن فضا، استفادۀ ماهرانه از نمای نزدیک که ارزشی سمبلیک دارد و باعث می شود تا خواننده خود را با شخصیّت اصلی داستان یکی بیانگارد و استفاده از «نمای نقطه» نظر برای القای حساسیّت و نشان دادن اهمیّت موضوع مورد بررسی، استفاده از «پس نگاه» و «پیش نگاه» های، بسیار زیبا و ماهرانه که از درون عینک شخصیّت اصلی داستان صورت گرفته و زمان داستان را به گذشته ای دور باز می گرداند و... به عنوان جلوۀ ديگري از توانمندي‌هاي شهریار بر روي ديدگان مُشتاقانش گسترانده ایم. تحقیق حاضر اثباتی است بر تأویل پذیری آثار بزرگ ادبی و نشان دادن وجوه تازه ای از ساحت چندگونۀ یک اثر ادبی به معاصران، تا زمینه را برای اقتباس های ادبی و نوشتن فیلم نامه های ارزشمند از آثار شهریار فراهم آورد.